Opis atrakcji

Podróż bieszczadzką ciuchcią to prawdziwa przyjemność. Świat zdecydowanie nabiera uroku, gdy ogląda się go jadąc z prędkością 15 km na godzinę. Do wyboru są dwie trasy, a na końcu dwie możliwości: wracamy lub idziemy pieszo dalej. Proszę wsiadać…

Bieszczadzka ciuchcia

Bieszczadzka Kolejka Leśna od lat cieszy się niesłabnącą popularnością wśród turystów. Przyciąga niesamowitym klimatem, któremu sprzyja wolny ruch pociągu i zieleń miejscami dochodząca niemal do samych torów. Wprawdzie nie jest to ta najbardziej urokliwa część Bieszczadów, ale też kolejka powstała by wozić drewno, a nie turystów. Mimo to, widoki Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego i obszary chronione Bieszczadzkiego Parku Narodowego są także malownicze. Zwłaszcza przy pięknej pogodzie, gdyż większość wagoników jest otwarta. Podróż powoli sunącym pociągiem dostarcza więc wielu wrażeń i mnóstwo pozytywnej energii.

Główna stacja bieszczadzkiej kolei wąskotorowej mieści się w miejscowości Majdan, niedaleko Cisnej. Stąd składy wyruszają w dwóch kierunkach - na zachód do stacji Balnica, która znajduje się na wzniesieniu przy granicy ze Słowacją. Trasę liczącą 9 km długości wagoniki pokonują w 45 minut, a potem jest około 30 minutowy postój, bo kolejarze muszą przetoczyć lokomotywę. Warto zwiedzić Balnicę, lub podejść do wsi Osadne by zobaczyć cerkiew, a w niej kryptę w której zgromadzono kości ofiar zebrane z pól bitewnych I wojny światowej. Można też pójść jeszcze dalej np. szlakiem turystycznym wzdłuż granicy na szczyt Czerenin, pod którym w latach 1939-1944 zbiegały się granice III Rzeszy, Słowacji i Węgier.

W kierunku wschodnim kolejka kursuje na przełęcz Przysłup (681 m. n.p.m.). Ta trasa jest nieco dłuższa, liczy około 12 km. Kolejka pokonuje ją w godzinę i dziesięć minut. (Z powodów technicznych okresowo trasa może być skrócona do Dołżycy). W Przysłupiu podczas półgodzinnej przerwy spróbować można lokalnych przysmaków. Stąd widać już bieszczadzkie połoniny, co zachęca do dłuższych spacerów. Można pójść szlakiem na Jasło lub torowiskiem do Wetliny.

Kolejka wyjeżdża w trasy od maja do października, a przy dobrej pogodzie także podczas ferii zimowych. Szczególnym zainteresowanie turystów cieszą się kursy, w których wagoniki ciągnie „posapująca” lokomotywa parowa. Pozostałe obsługują lokomotywy spalinowe. Turyści mogą po drodze słuchać audioprzewodnika lub zagrać w gry poświęcone Bieszczadom. Wystarczy ściągnąć na telefon bezpłatną aplikację mobilną „Bieszczadzka Kolejka leśna”, która powstała dzięki Funduszom Unijnym.

Stacja w Majdanie i zabytkowy tabor

W listopadzie 1992 roku układ komunikacyjny, lokomotywy, wagony, parowozownie oraz stacyjki leśne zostały wpisane do rejestru zabytków. Na stacji początkowej czyli w Majdanie –z dawnych czasów pozostały zabytkowe obiekty. Drewniany budynek stacji, dzięki Funduszom Unijnym, został wyremontowany i zaadaptowany na miejsce obsługi podróżnych. Powstała też sala edukacyjno-konferencyjna, służąca organizacji wystaw i multimedialnych prezentacji dla turystów. Budynek parowozowni także został wyremontowany i docieplony, teraz służy do remontu taboru.

Na stacji zobaczyć też można lokomotywy, wagony osobowe i towarowe, pługi oraz drezyny. W taborze kolejki znajdują się w sumie dwa parowozy opalane węglem, pięć lokomotyw spalinowych oraz 28 wagonów. Dzięki pieniądzom unijnym wyremontowany został również parowóz Kp4. Takie właśnie maszyny ciągnęły wagoniki kolejki aż do 1979 r., kiedy to zamieniono je na lokomotywy spalinowe.

Historia Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej

Bieszczadzka Kolejka Leśna powstała z końcem XIX wieku, by transportować drewno do Łupkowa. Stamtąd zwykła kolej przewoziła je dalej do Węgier, Austrii i innych krajów Europy. Od stycznia 1898 r. pociąg codziennie wyruszał na trasę Nowy Łupków – Cisna. Tory początkowo miały długość 20 km, potem zostały rozbudowywane do 40 kilometrów. Podczas II wojny światowej kolejka była intensywnie eksploatowana pod zarządem niemieckich władz okupacyjnych. We wrześniu 1944 r. ofensywa sowiecka spowodowała pospieszną ewakuację personelu, urządzeń i niemal całego taboru kolei. Po wojnie zostało niewiele sprzętu.

Przełom przyniosło powstanie Bieszczadzkich Zakładów Przemysłu Drzewnego w Rzepedzi, do których kolejka dowoziła surowiec. Początkiem lat 50. przejęły ją Lasy Państwowe, powstały nowe linie, a stare zostały zmodernizowane. Ostatecznie długość tras liczyła 73 km w różnych kierunkach.

Rozwój sieci dróg oraz szybszy transport samochodowy spowodowały, że kolejka traciła na znaczeniu. Ostatecznie w 1994 roku została wyłączona z eksploatacji. Kiedy wydawało się, że los ciuchci jest przesądzony powstała Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej (16 lipca 1996 roku ) i życie wróciło na tory. 4 lipca 1997 roku na trasę Majdan – Przysłup ruszył pierwszy pociąg. Od tej pory popularność tę bieszczadzkiej atrakcji wciąż rośnie. Na początku działalności kolejka przewiozła 24 tys. osób, a w 2021 już ponad 160 tys.