Opis atrakcji

Eksponaty ze spektakli, film o Kantorze i fotografie, a na piętrze zbiory regionalne. Kantorówka jest miejscem, gdzie mimo nowoczesności i multimediów panuje klimat przedwojennej Polski. Urokliwa plebania tuż obok zabytkowego kościoła skłania do powrotu w świat kantorowskiego dzieciństwa.

Dzieciństwo Kantora

Tadeusz Kantor urodził się 6 kwietnia 1915 r. na plebanii w Wielopolu Skrzyńskim, jak sam wspominał „w małym pokoiku w cieniu kościoła”. U brata babki ks. Józefa Radoniewicza, który był tu proboszczem, spędził wraz z matką i siostrą pierwsze 6 lat życia. Po tym jak ojciec został wcielony do armii, mieli tu przeczekać czas pożogi. Ojciec przyjeżdżał na wojenne przepustki, po wojnie jednak nie wrócił do rodziny. W 1921 roku w wyniku nieszczęśliwego wypadku zmarł ks. Radoniewicz. Kantorowie musieli opuścić plebanię, ale jeszcze przez trzy lata mieszkali w Wielopolu. Potem przenieśli się do Tarnowa, a w końcu do Krakowa.

Wielopole na zawsze zostało w pamięci Kantora, co więcej inspirowało go do kolejnych działań artystycznych. Na kanwie tych wspomnień wyreżyserował spektakl „Wielopole Wielopole”, którego światowa premiera odbyła się we Florencji 23 maja 1980 r. Spektakl został zaprezentowany w kościele parafialnym w Wielopolu Skrzyńskim 15 grudnia 1983 r. „Wielopole Wielopole” było drugą po „Umarłej klasie” (1975) realizacją Kantora obrazującą ideę Teatru Śmierci. Spektakl rozsławił niewielkie podkarpackie miasteczko.

Nowoczesne Muzeum w historycznym miejscu

Kantorówka jest przede wszystkim muzeum biograficznym, skoncentrowany na postaci i twórczości Tadeusza Kantora. Po remoncie sfinansowanym z Funduszy Europejskich ma doskonałe warunki nie tylko do eksponowania zbiorów, ale też organizowania wystaw, konferencji, warsztatów i spotkań.

Na parterze zgromadzono eksponaty i treści multimedialne poświęcone życiu i twórczości Tadeusza Kantora. W najważniejszej sali muzealnej, gdzie Tadeusz się urodził odtworzony został jego „pokoik dzieciństwa” (tak też sala została nazwana). Artysta próbował zrekonstruować go w sztuce teatralnej „Wielopole Wielopole” Teatru Cricot 2. Dzięki sfinansowanemu z Funduszy Unijnych wyposażeniu multimedialnemu (monitory interaktywne, projektory, ale też urządzenia sterujące dźwiękiem i oświetleniem) przestrzeń pokoju wypełnia głos Tadeusza Kantora i jego wspomnienia z dzieciństwa spędzonego w Wielopolu Skrzyńskim. 

W pozostałych pomieszczeniach zwiedzający poznają biografię Kantora, drzewo genealogicze, a poprzez dokumenty, fotografie i listy, również historię życia najważniejszych członków rodziny. W największej salce muzealnej na parterze zachowano i odrestaurowano oryginalną polichromię oraz zabytkowy piec kaflowy. Dziś eksponowana jest tu scena Ostatniej Wieczerzy ze sztuki „Wielopole Wielopole” przygotowana przez Bogdana Renczyńskiego, aktora Teatru Cricot 2. Znajdują się tutaj także oryginalne obiekty scenograficzne ze spektaklu, pochodzące ze zbiorów krakowskiej Cricoteki. A na dużym ekranie można obejrzeć unikatowe dokumenty. Wśród nich bezcenny 15 minutowy film o powrocie Kantora do Wielopola Skrzyńskiego w 1983 r.

W kolejnym pomieszczeniu największą atrakcją jest interaktywny stół edukacyjny. Tu zwiedzający mogą samodzielnie budować sceny z „Wielopola Wielopola”. Na ścianach widnieją wielkoformatowe grafiki z aktorami Teatru Cricot 2 jak również historyczne fotografie „wiecznego miasteczka”.

Historia regionu, nie tylko z czasów Kantora

Poddasze budynku poświęcone jest historii parafii i regionu. Do najcenniejszych obiektów należą: obraz z wizerunkiem św. Juliana autorstwa Tadeusza Kantora, portret ks. Józefa Radoniewicza namalowany przez Stanisława Bergera oraz ławka ze szkoły w Pstrągówce, w której nauczał ojciec artysty Marian Kantor. W drugiej sali ekspozycyjnej przybywa ciągle pamiątek, m.in. sakralnych, są starodruki i książki oraz dokumenty związane z Wielopolem.

Twórcy muzeum uznali, że życie Kantora trzeba pokazać w kontekście historii regionu, z którego się wywodził i który go ukształtował. Wielopole jeszcze w jego czasach zachowało wiele z cech galicyjskiego miasteczka. Liczyło wówczas ok. 1100 mieszkańców, a ważną rolę w kształtowaniu światopoglądu miała jego wielokulturowość. Obok katolików znaczną część ludności stanowili żydzi, a kultura chrześcijańska i żydowska mimo odmienności, przenikały się wzajemnie i inspirowały.

Najpiękniejszym miejscem na poddaszu jest centralnie usytuowany salonik z balkonem. Jest on jednocześnie galerią i miejscem spotkań z wybitnymi postaciami świata sztuki, nauki i kultury. Tu organizowane są wernisaże, spotkania autorskie a także warsztaty artystyczne i rękodzielnicze dla mieszkańców Wielopolszczyzny.

Kantorówka organizuje „Wielopolskie Spotkania z Teatrem”, „Lekcje wielopolskie”, spotkania muzealne, plenery, warsztaty, wystawy oraz Ogólnopolskie Prezentacje Teatrów Poszukujących o Nagrodę im. Tadeusza Kantora Kantoralia. Te przyciągają wielbicieli talentu Kantora z całej Polski.

Historia Kantorówki 

Do 1992 budynek służył jako plebania. Historia Kantorówki sięga 1996 r. kiedy to dzięki staraniom Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Wielopolskiej im. Tadeusza Marii Kantora w Pokoju Dzieciństwa powstała Izba Pamięci wielkiego artysty. Sposobem gospodarczym wyremontowane zostały dwa pomieszczenia, chroniąc obiekt przed zniszczeniem. Na ścianie frontowej umieszczono tablicę z napisem: Dom narodzin Tadeusza Kantora, dn. 6 IV 1915. »Nigdy tu już nie powrócę« T.K.

W 2006 r. powstał Ośrodek Dokumentacji i Historii Regionu Muzeum Tadeusza Kantora. Gruntowne prace remontowe sfinansowane z Funduszy Europejskich, trwające ponad dwa lata, pozwoliły na otwarcie w kwietniu 2019 roku, nowoczesnej placówki muzealnej.

Remont objął cały budynek od kamiennych piwnic po strych. Wykonano renowację tynków i pojawiły się systemy: monitoringu, sygnalizacji pożarowej i antywłamaniowej. Nieużytkowe wcześniej poddasze – strych budynku - zostało zaadaptowane na potrzeby ekspozycyjne. Wokół dawnej plebanii powstały ścieżki, ogrodzenie, oświetlenie i posadzone zostały także rośliny nawiązujące do zabytkowego charakteru obiektu.