Opis atrakcji

Piękna cerkiew w Radrużu wpisana na listę UNESCO, zabytkowy spichlerz pełen skarbów i zespół zamkowo- parkowy. To wszystko oferuje turystom Muzeum Kresów w Lubaczowie. To miejsca, do których wracać można wielokrotnie, zawsze odnajdując coś interesującego.

Dawniej spichlerz, dziś miejsce kultury i sztuki

Muzeum Kresów w Lubaczowie mieści się w zabytkowym spichlerzu z początku XIX w. Pięknie odrestaurowany, z salami przystosowanymi do celów ekspozycyjnych, oferuje wystawy stałe i czasowe. Dotyczą one zarówno historii i sztuki regionu, jak i dawnych Kresów Rzeczypospolitej.

Tu przechowuje się także muzealne eksponaty. Ukazują one historię i kulturę regionu lubaczowskiego, będącą elementem dziedzictwa Kresów dawnej Rzeczypospolitej. Są to zbiory historyczne, archeologiczne, etnograficzne oraz artystyczne. Do najcenniejszych należą te, związane z dawną rzymskokatolicką archidiecezją lwowską, która po II wojnie światowej, wraz ze zmianą granic, znalazła swoją siedzibę w Lubaczowie. Muzeum może poszczycić się także cenną kolekcją judaików, malarstwa ikonowego oraz portretów reprezentacyjnych i epitafijnych (upamiętniających zmarłych).

Muzeum znane jest także ze swojej kolekcji rysunku współczesnego. Jej początki sięgają lat 60. XX w. i związane są z pracami autorstwa Mariana Kopfa. Ten pochodzący z Lubaczowa artysta malarz (1926–2019), absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, przekazał do Muzeum ponad 500 swoich prac: obrazów olejnych, gwaszy, akwarel oraz rysunków. Zbiór sukcesywnie rośnie poprzez organizowany nieprzerwanie od 1993 r. konkurs Triennale Polskiego Rysunku Współczesnego.

Zespół Zamkowo - Parkowy

Kolejne atrakcje znajdujemy tuż obok. Na muzealnym dziedzińcu, uwagę zwiedzających, przykuwa kapliczka św. Jana Nepomucena z poł. XVIII w. W sąsiedztwie spichlerza znajduje się Zespół Zamkowo-Parkowy, który jest popularnym wśród lubaczowian miejscem spacerów i rekreacji. Głównym elementem zespołu jest wzgórze zamkowe z reliktami zabudowań dworsko-pałacowych i obronnych sięgających swymi korzeniami wczesnego średniowiecza. Wokół rozciąga się park krajobrazowy z siatką alejek, kanałów i stawów. U podnóża wzgórza zamkowego, w otoczeniu zieleni, znajduje się Galeria Oficyna, niegdyś mieszcząca dworskie stajnie, a dziś pełniąca funkcje konferencyjno-wystawiennicze.

Tuż obok realizowana jest koncepcja Parku Historyczno-Etnograficznego „Przygródek – Wspólnota Kultur”. Jej zalążkiem jest już kilka zabytków drewnianej architektury okolic Lubaczowa. Wśród nich m.in. wozownia przeniesiona ze Starego Dzikowa czy dawna świetlica wiejska i sklep z Opaki. W przyszłości to właśnie w tych obiektach Muzeum wyeksponuje swoje bogate zbiory etnograficzne.

Przepiękne zespoły cerkiewne

Muzeum Kresów w Lubaczowie posiada także dwa zamiejscowe oddziały. Są nimi Zespół Cerkiewny w Radrużu i Zespół Cerkiewny w Nowym Bruśnie, który jest w fazie rewitalizacji.

Szczególnie cenny jest pierwszy z nich, z piękną, drewnianą cerkwią pw. św. Paraskewy z końca XVI wieku. Został umieszczony na prestiżowej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz na prezydenckiej liście Pomników Historii. W najbliższych latach planuje się powrót zachowanego w Muzeum-Zamku w Łańcucie sakralnego wyposażenia cerkwi pw. św. Paraskewy. Tuż przy niej znajdzie się przeniesiona z Wólki Horynieckiej drewniana zagroda, która zostanie zaadaptowana na warsztat kamieniarski. To w nawiązaniu do wielowiekowych tradycji związanych z ośrodkiem kamieniarskim w Starym Bruśnie.

Ważną częścią Zespołu Cerkiewnego w Radrużu stał się budynek dawnego ukraińskiego sklepu i świetlicy wiejskiej, który jeszcze do niedawna pełnił pierwszą z wymienionych funkcji. W 2018 r. Muzeum, dzięki Funduszom Unijnym, wyremontowało i rozbudowało obiekt adaptując go na potrzeby administracyjno-muzealne. Dawna świetlica wiejska stała się przede wszystkim miejscem istotnym dla obsługi ruchu turystycznego, ale też prezentacji wystaw czasowych oraz prowadzenia działalności edukacyjnej. Odbywają się tu lekcje muzealne, warsztaty oraz spotkania autorskie i wykłady. W przyszłości planowana jest w tym miejscu ekspozycja stała ukazująca historię Zespołu Cerkiewnego, samego Radruża, a także pogranicza polsko-ukraińskiego.

Muzeum otwarte dla każdego

W ramach oferty kulturalnej w Muzeum odbywają się konferencje naukowe i popularnonaukowe, koncerty oraz pokazy filmowe i teatralne.

Oferta Muzeum dostępna jest także za pośrednictwem strony internetowej oraz mediów społecznościowych. Publikowane są w nich m.in. zdigitalizowane zbiory oraz materiały audiowizualne pozwalające zwiedzić Muzeum bez wychodzenia z domu. Wiele z eksponatów, w wersji zdigitalizowanej (skanów 2D i 3D) pojawiło się w Interencie za sprawą Wirtualnych Muzeów Podkarpacia i Centralnej Bazy Judaików Polskich. Najwięcej obiektów prezentuje natomiast współtworzony przez Muzeum Kresów w Lubaczowie portal Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej, który powstał przy wsparciu Funduszy Unijnych (https://kresymuzeum.pl/).