Opis atrakcji

Ogromna makieta przedstawiająca 103 piece, kolekcja ceramiki, pracownia na całoroczne warsztaty i chałupa z warsztatem garncarskim. To wszystko spięte drewnianym pomostem, na którym można przysiąść. Zagroda garncarska w Medyni Głogowskiej po rewitalizacji stała się nowoczesnym obiektem, doskonale wpisanym w historię tej ziemi.

Historia zagłębia garncarskiego

Medynia Głogowska i okoliczne wioski tworzyły przed laty zagłębie garncarskie. Największy rozkwit tego rzemiosła przypadał na lata 60. i 70. XX wieku. Wówczas działały 120 warsztaty garncarskie i ponad setka pieców. Z gliny lepiono tu m.in. naczynia kuchenne, doniczki, figurki, zabawki, a sztuka ta przekazywana była z pokolenia na pokolenie dając utrzymanie mieszkańcom. Niestety produkowana seryjnie ceramika i wszechobecny plastik wyparły z rynku wyroby, które wymagały znacznych nakładów pracy i sił. Rzemiosło stawało się coraz mniej opłacalne, kolejne osoby odchodziły z zawodu. Mimo to, dla wielu te tradycje pozostały bezcenne.

W 2000 roku w centrum wsi powstała Zagroda Garncarska obejmująca dwa budynki i piec garncarski. Jej celem było zagospodarowanie kolekcji ceramiki zbieranej przez członków OSP oraz zajęcia garncarskie dla dzieci szkolnych.

Ośrodek działał jednak tylko sezonowo, warsztaty mogły się bowiem odbywać od wiosny do wczesnej jesieni. Na szczęście rewitalizacja zagrody sfinansowana z Funduszy Unijnych dała temu miejscu nowe możliwości.

Zagroda Garncarska w Medyni Głogowskiej

Dawna zagroda składała się z dwóch drewnianych chałup przeniesionych tu z innego miejsca Medyni i zadaszenia pod którym odbywały się warsztaty. Była to chłopska chałupa z dużym piecem chlebowym oraz drewniany warsztat garncarza zbudowane w XIX wieku. Pozostały częścią ekspozycji, żeby pokazać jak mieszkali i w jakich warunkach pracowali garncarze, jeszcze w latach przedwojennych. Stare budynki zostały odmalowane, a sprzęty odnowione. Zobaczymy tu koło garncarskie kopane, dyle na których suszyły się garnki i ława garncarska. Zwiedzającym towarzyszą głosy nagranych przed laty mieszkańców Medyni - garncarzy i ich rodzin. W budynku mieszkalnym można np. posłuchać jak gotowało się w glinianych naczyniach, do jakich potraw służyły. W warsztacie natomiast goście posłuchają opowieści o pracy garncarza. Drewnianym tarasem dotrą do nowych obiektów, a podczas imprez będzie służył za siedzisko dla widzów. Tworzy on niepowtarzalny klimat zachęcając wprost do tego, by wygrzewać się tu w promieniach słońca.

Historia ceramiki i warsztaty przez cały rok

Nowe obiekty mają elewację z czerwonej cegły, jak większość budynków powstających po wojnie na tym terenie. Przy samej drodze i parkingu stoi budynek, w którym mieści się sklep z lokalną ceramiką i gdzie na turystów oczekuje przewodnik. Na prawo od bramy powstał przeszklony budynek przeznaczony na dużą pracownię ceramiczną. W jego szybach odbijają się drewniane budynki tworząc przez to harmonijną całość. A warsztaty wreszcie mogą się odbywać przez cały rok, bez względu na pogodę.

Jeszcze większe wrażenie robi budynek usytuowany na wprost bramy. Inspirowany był murowaną stodołą przedzieloną sienią na wylot. Jego ścianę zdobią ażury w cegle, w ten sposób (aby zapewnić przewiew) w latach 60. - 70. budowało się w Medyni murowane stodoły. Najpierw turysta trafia do sieni „stodoły”, gdzie wzrok przyciąga ogromna makieta usytuowana w podłodze i przykryta szkłem. Przedstawia całe zagłębie garncarskie, czyli Medynię Głogowską, Zalesie, Pogwizdów i Medynię Łańcucką. Widzimy lasy, pola, strumyki, drogi, a także zróżnicowaną topografię terenu. Co najważniejsze, zaznaczono tam miejsca, gdzie znajdowały się 103 piece garncarskie, wiele z nich już nie istnieje. Obok makiety na ścianie budynku znajduje się legenda. Każdy piec jest przyporządkowany do nazwiska garncarza, który go zbudował.

Prawa część „stodoły” przeznaczona jest na prezentację sylwetek i dzieł kilkunastu najbardziej znaczących dla zagłębia mistrzów garncarstwa, w tym: Emilii Chmiel, Władysławy Prucnal czy Stefana Głowiaka.

W lewej, większej sali stanął piec garncarski, do którego można nawet wejść, z czego na pewno ucieszą się dzieci zwiedzające Zagrodę. Tu prezentowane są wystawy dokumentujące rozwój ceramiki i rzemiosła na tym terenie, a także proces jej wyrabiania. Jest jeszcze jeden bezcenny element. Na ścianie wyświetlany jest pętlowo czarno-biały archiwalny film wyprodukowany w Łodzi przez tamtejszą filmówkę i Muzeum Etnograficzne. Dokument pt. „Garncarstwo w Medyni Głogowskiej i w Zalesiu w powiecie łańcuckim” pokazuje proces wyrabiania naczyń z gliny i ich wypalania. Powstał w 1949 roku, w tym samym miejscu, gdzie stoi dzisiaj Ośrodek Garncarstwa.

Tradycja wpisana we współczesność

Kolejnym ważnym obiektem w Zagrodzie jest piec do wypalania ceramiki stojący obok największego z budynków. Projekt rewitalizacji objął również otoczenie, dlatego po zwiedzeniu zagrody koniecznie trzeba wyjść jej drugą bramą na deptak. To uliczka Władysławy Prucnal, przy której mieści się jej galeria, jak również pracownie innych garncarzy. Deptakiem dotrzemy też do medyńskiego kościoła, a zdecydowanie warto, ze względu na ceramiczne mozaiki. Uliczka w ramach projektu została nieznacznie poszerzona, by można tu było organizować prezentacje garncarskie, kiermasze i koncerty. Na pięciu tablicach znajdą się informacje o twórczości Władysławy Prucnal, wzbogacone o jej wiersze.

Zagroda Garncarska nie jest więc skansenem pokazującym zamknięty okres w dziejach wsi, ale czynnym cały rok żywym miejscem pielęgnowania i propagowania sztuki garncarskiej. W planach są warsztaty, prezentacje toczenia naczyń na kole i wypału w tradycyjnym piecu. Odbywać się także będą szkolenia dla mieszkańców, ale też koncerty, wystawy, kiermasze rzemiosła oraz inne imprezy.

Ośrodkiem Garncarskim w Medyni Głogowskiej zarządza Gminny Ośrodek Kultury i Rekreacji w Czarnej. Został oficjalnie otwarty po rewitalizacji 1 października 2021 roku.